Bernoulli, Nicolaus I an Scheuchzer, Johannes (1711.03.18)

Aus Bernoulli Wiki
Zur Navigation springen Zur Suche springen


       


Kurzinformationen zum Brief       mehr ...
Autor Bernoulli, Nicolaus I, 1687-1759
Empfänger Scheuchzer, Johannes, 1684-1738
Ort Basel
Datum 1711.03.18
Briefwechsel Bernoulli, Nicolaus I (1687-1759)
Signatur ZB Zürich. SIGN: Ms H 346, pp.7-10
Fussnote Siegelspuren. Adress-Seite diagonal abgeschnitten. Auf p.7 Vermerk von der Hand Johann Scheuchzers: "Respondi d: 22. Martij 1711 Misi Crystalli Isalndi ..."



File icon.gif Viro Clarissimo et Eruditissimo Iohanni Scheuchzero

Amico suo plur. colendo S. P. D.

Nicolaus Bernoulli.

Accepi suo tempore litteras Tuas suavissimas[1] et gratissimum de restituta Tibi valetudine nuntium, eam ut Deus indies Tibi confirmet et in seros usque annos nullo unquam malo labefactatam conservet, est quod summopere voveo. Gratias Tibi ago maximas pro Prodromo tuo Agrostographico,[2] quem ut scribis redhostimenti loco mihi misisti, sed ignosce, Amice charissime, si dicam, me nescire quid Te ad redhostimenta mihi praestanda obligaverit, levis enim illa Dissertatiuncula mea[3] tanta non meruit αντίδωρα, ut χρύσεα χαλκείων dares.[4] Propensum tamen Tuum in me animum hinc colligens optarem, ut paria referre possem, sed cum exigua mea suppellex tale quid mihi non suppeditet, patieris ut debitor Tuus vivam. Gaudeo quod Matheseos studia nunc in deliciis habeas; perge alacriter nec cura quid fratres illi ignorantiae, qui sibi solis sapientes nobile hoc studium alto supercilio aut contemnunt aut contemnant, contra oblatrent, tales ego ignorantia sua satis punitos censeo; miseret me tamen etiam illorum, et inprimis Doctoris illius parenthetici[5], qui veluti sorex indicio suo seipsum et crassam suam File icon.gif ignorantiam prodidit, Auctorem intelligo Libri Naturae,[6] cujus cacatae chartae risum mihi potius quam stomachum moverunt.[7] Audio esse quendam e vestris heroibus, qui quia Librum hunc Naturae non secuti fuerint ii a successus quos sperabant, nec nostri Theologi suum vindicare velint honorem, ex professo refutabit Cl. Battieri Dissertationem,[8] sed valde metuo ne denuo parturiant montes. Obstringes me Tibi quam maxime, si an verus sit hic rumor, et an non post impressam Celeberrimi Fratris Tui Lectionem[9] novas turbas sint moturi adversarii, certiorem me facies. Est et aliud quod Te audeo rogare, ut mihi nempe frustum quoddam illius Crystalli, Islandicae similis, de qua nobis Lutetiae sermo fuit apud Cl. Varignonium,[10] quamque apud Vos (ni fallor) reperiri asseveraveras, mihi mittere et occasionem subministrare velis, ut Tibi vicissim grati aliquid praestare possim. Vale.

Dabam Basileae d. 18. Martii 1711.

P. S. Ignosce quod tam diu et diutius quam par est scriptionem distulerim, curabo in posterum, ut litteris Tuis, quibus me dignari Tibi placebit, diligentius respondeam. File icon.gif[11] File icon.gif [...]nsieur[12]

[...]an Scheuchzer

[...]r en Medecine

à

Zuric.


Fussnoten

  1. Johann Scheuchzer an Nicolaus I Bernoulli von 1711.02.01.
  2. Scheuchzer, Johannes, Agrostographiae Helveticae prodromus sistens binas graminum Alpinorum hactenus non descriptorum, et quorundam ambiguorum decades, [Zürich] 1708.
  3. Bernoulli, Nicolaus I, Dissertatio Inauguralis Mathematico-Juridica de Usu Artis Conjectandi in Jure, Quam Divina Juvante Gratia Auctoritate et Jussu Magnifici et Amplissimi JCtorum Ordinis in Academia Patria pro Gradu Doctoratus in Utroque Jure legitime consequendo Ad Diem 14 Junii A.C. MDCCIX. L.H.Q.S. Publice defendet M. Nicolaus Bernoulli, Basiliensis, Basileae (J. C. von Mechel) 1709 (= Na. 002).
  4. griech. = “Gegengeschenk”; “Gold”, “Erz”. Nicolaus I Bernoulli meint, dass seine kleine Dissertation kein solches Gegengeschenk verdiene, weil Scheuchzer damit Gold gegen Erz tausche.
  5. Hottinger, Salomon (1649-1713), Professor der Naturwissenschaften und der Mathematik in Zürich; Freund Johann Jakob Scheuchzers, vertrat noch eine wörtliche Bibelauslegung. In mehreren Schriften verteidigte er das ptolemäische Weltsystem. Mit seinem Vater Johann Jacob Hottinger (1652-1735) und Anton Klinger (1649-1713), einem berüchtigten Hexenverfolger, war er der Träger von Beharrungstendenzen, die die Aufklärung in Zürich nur sehr schleppend vorankommen ließen. Siehe hierzu die Anmerkung zum Brief Johannes Scheuchzers an Nicolaus I Bernoulli von 1711.02.01.
  6. Hottinger, Salomon, Liber naturae ex Psalmo XIX. v. 1-7 propositus quem ... pro examine philosophico legitime consequendo secundum gratiam divinitus concessam tueri conabuntur Ioh. Casparus Sprynglinus et Ioh. Henricus Denzlerus ..., Tiguri [Zürich] (D. Gessner) 1711.
  7. Die Verteidigung von Hottingers Dissertation durch Johann Caspar Sprüngli und Johann Heinrich Denzler zeugte von grosser Ignoranz der Defendenten. Sie rief in Zürich heftige Proteste hervor, da man mit Recht um den Ruf des Carolinums fürchtete. Vgl. dazu den Bericht Johann Jakob Scheuchzers in der Beilage zu seinem Brief an Johann I Bernoulli von 1711.02.01.
  8. Battier, Samuel, Dissertatio philosophica de mundo, quam permissu sapientis Philosophiae Ordinis ad diem 12 Dec. praeside Samuele Battiero Ph. et Med. Doct. Gr. L. P. P. L.H.Q.S. publice ventilandam proponit Ioh. Rodolphus Miegius, Basileae (J. J. Battier) 1710.
  9. Scheuchzer, Johann Jakob, Physica, oder Natur-Wissenschafft ... Zweyte verbesserte und vermehrte Auflag, so mit nöthigen Kupferen versehen, 2 Teile, Zürich (H. Bodmer) 1711. Johann Jakob Scheuchzer hatte seine Vorlesungen zur Grundlage eines der ersten einführenden Lehrbücher der elementaren Physik in deutscher Sprache gemacht. Diese Physica war 1701 und dann 1703 in der zweiten Auflage erschienen. Leibniz lobte die zweite Auflage von 1703, die er 1706 gelesen hatte sehr (Leibniz an Johann Jakob Scheuchzer von 1706.10.14, ZB Zürich, Ms H 309, pp. 3-4). Die dritte Auflage von 1711 widmete Johann Jakob Scheuchzer dann Leibniz und Johann I Bernoulli. Letzterer konnte es allerdings nicht unterlassen, gegenüber Leibniz seine Zweifel an Scheuchzers Kenntnissen der “geometria profundior” auszudrücken (Johann I Bernoulli an Leibniz von 1710.08.12; Leibniz, Math. Schriften III, pp. 851-855).
  10. Während des Aufenthaltes von Nicolaus I Bernoulli in Paris von Februar bis September 1710 war offenbar im Kreis um Pierre Varignon über den wegen seiner Doppelbrechung bestaunten sogenannten “Isländischen Kristall" (s. die Anmerkung im Brief Johannes Scheuchzers an Johann I Bernoulli von 1712.06.08) diskutiert worden, wobei Varignon sein Interesse an einem Probestück bekundet hatte. Nicolaus I Bernoulli bittet hier allerdings Johannes Scheuchzer um ein ähnliches Stück aus dessen Besitz, das ebenfalls die Eigenschaft der Doppelbrechung besass.
  11. Hier folgt der Antwortvermerk von der Hand Johannes Scheuchzers: "Respondi d. 22. Martij 1711. Misi Crystalli Islandicae seu Selenitae Rhomboidalis nitida satis frustula. Caeterim me neminem nosse qui cum Cl. Battierio congredi auderet, cum vel apud Studiosos Systema aeque Ptolemaicum, ac Tychonicum exsibilatum sit et explosum."
  12. Textverlust durch abgeschnittene Seite.


Zurück zur gesamten Korrespondenz