Bernoulli, Nicolaus I an Scheuchzer, Johannes (1716.02.12)

Aus Bernoulli Wiki
Zur Navigation springen Zur Suche springen


     



Kurzinformationen zum Brief       mehr ...
Autor Bernoulli, Nicolaus I, 1687-1759
Empfänger Scheuchzer, Johannes, 1684-1738
Ort Basel
Datum 1716.02.12
Briefwechsel Bernoulli, Nicolaus I (1687-1759)
Signatur ZB Zürich. SIGN: Ms H 346, pp.21-24
Fussnote Nic.I B. kritisiert die perplexitas und obscuritas von Hermanns Phoronomia. Auf p.23 Vermerk von der Hand Johann Scheuchzers "Respondi d. 1. Martii 1716" und Resumé seines Briefes.



File icon.gif Viro Celeberrimo, Amico Suavissimo

D. Johanni Scheuchzero   

S. P. D.                                           

Nicolaus Bernoulli.

Pulchre admodum fecisti et rem non uno nomine mihi gratissimam, quod epistola Tua hodie a me accepta[1] veteri amico non solum novum amicitiae pignus exhibere, sed et occasionem subministrare volueris suum vicissim erga Te animum declarandi; quanquam haud opus esse videam, ut prolixis id fiat verbis, cum Teipsum Tibi persuadere, me eodem quo olim erga Te animo adhuc dum esse et semper fore, laetus agnoscam brevis ut sim, en Wallisii Mechanicam,[2] quam petiisti, qua uteris quamdiu libuerit. Uteris autem non solum hoc libro, sed et si me amas meipso;[3] jus enim Tuum exiges, si quid exiges ab amico. Cave autem ut dicas, Te mihi devinctum esse, alia enim quam quae ex jure amicitiae proficiscuntur debita inter amicos locum habere vix puto. Succurrit mihi nunc mandatum, quod mihi dedisti ante abitum Tuum de microscopio in Anglia coëmendo; sed doleo operam meam hac in re Tibi inutilem fuisse, quanquam non mea sed aliena culpa id acciderit; Duo enim amici[4] qui tale microscopium emturos se promiserant, promissi sui obliti fuere.

    Quae File icon.gif[5] File icon.gif de Hermanni Phoronomia[6] ais haud longe a vero distant; more enim synthetico dum omnia demonstrare affectavit, perplexitatem et obscuritatem evitare vix potuit;[7] hinc est quod et ego sine taedio omnes ejus propositiones vix percurrere queam. Sed finio quia instat cursoris abitus. Beabis me plurimum, si subinde de rerum et studiorum Tuorum statu me certiorem facere dignaberis. Vale cultumque meum defer Cl. Fratri Tuo.

Dabam Raptim Basileae 12. Febr. A.o 1716.[8]


Fussnoten

  1. Johannes Scheuchzer an Nicolaus I Bernoulli von 1716.02.09.
  2. Wallis, John, Mechanica sive De Motu, Tractatus geometricus, 3 vols, Londini (W. Godbid) 1670-1671.
  3. Johannes Scheuchzer weilte laut Brief von Johann I Bernoulli an John Arnold von 1715.01.10 zusammen mit seinem Schüler Meyer, sowie mit Henry Leslie und Paul Gottfried Sievert in Basel bei einer Mme. König; Scheuchzer bemühte sich angeblich von 1716 bis 1719 in Basel, wo er 1706 promoviert worden war, ohne Erfolg um eine Professur (Matrikel Basel IV, Nr. 2128).
  4. Um wen es sich bei den beiden Freunden handelte, konnte nicht ermittelt werden.
  5. Diese Seite ist leer.
  6. Hermann, Jacob, Phoronomia, sive de Viribus et Motibus corporum solidorum et fluidorum libri duo, Autore Jacobo Hermanno Basil. antehac in Illustri Patavino Lyceo; nunc vero in Regio Viadrino Math. Prof. Ord. et Reg. Scientiarum Societatis, quae Berolini est, Sodali, Amstelaedami (R. & G. Wetstein) 1716 (= Na. 022).
  7. In der Tat hat Hermann die Sätze und Beweise seiner Phoronomia in “synthetischer” Form wiedergegeben, um dem Vorbild Euklids, Apollonius’ und Newtons zu folgen. Er hält darüber hinaus eine “demonstratio linearis”, d. h. einen Beweis anhand geometrischer Figuren, für einfacher und eleganter als einen solchen mittels einer “analysis speciosa”, d. h. algebraisch und unter Verwendung des Leibnizschen calculus. Doch wurde durch die gewählte antikisierende Form ohne expliziten Beizug der neuen Mathematik das Verständnis der Propositionen der modernen Mechanik bereits für die Zeitgenossen stark erschwert. So spricht Leibniz in seiner Rezension der Phoronomia davon, dass “wir nur wenige Bücher [haben], in denen so viel verborgene Mathematik enthalten ist”. (AE Januarii 1716, p. 1). Vgl. dazu Nagel Fritz, Jacob Hermann. Skizze einer Biographie, in: Nagel, Fritz/Verdun, Andreas (eds.), "Geschickte Leute, die was praestiren können...". Gelehrte aus Basel an der St. Petersburger Akademie der Wissenschaften des 18. Jahrhunderts, Aachen 2005, pp. 64-65.
  8. Hier folgt der Antwortvermerk von der Hand Johannes Scheuchzers: "Respondi d. 1. Martij 1716. Gratias egi pro amico suo conatibus meis inserviendi Studio. Rationem reddidi studiorum meorum: Ejus quod in Mathesi addisco etiam alijs copiam facio, applico Theoriam ad Praxin, ut homines Sensualibus magis assueti per hasce praestigias ab opificio ad Scientiam tanto melius abripi queant: applico etiam ad philosophiam et physicam, ut discant nullam sine Mathesi dari physicam, quae talis dici mereatur. Interim si quid difficultatis occurret, habebit me frequentem prae foribus eius astantem convivam."


Zurück zur gesamten Korrespondenz