Scheuchzer, Johannes an Bernoulli, Johann I (1712.01.17)

Aus Bernoulli Wiki
Zur Navigation springen Zur Suche springen


Briefseite   Briefseite  


Kurzinformationen zum Brief       mehr ...
Autor Scheuchzer, Johannes, 1684-1738
Empfänger Bernoulli, Johann I, 1667-1748
Ort Zürich
Datum 1712.01.17
Briefwechsel Bernoulli, Johann I (1667-1748)
Signatur Basel UB, Handschriften. SIGN: L Ia 668, Nr. 57*
Fussnote



File icon.gif Viro Excell.mo Celeberrimo D.o Iohanni Bernoullio

S. P. D.

Johannes Scheuchzerus.

Mira narras et vix de homine credibilia,[1] nisi de eo quem ex parte quoque et ego novi, ingrata hac tibi re memoriam denuo quae nonnisi potest esse acerbissima refricare religioni duco; non possum tamen, quin unum alterumque vel obiter saltem tangam. Scripta tua Secretiora communicasti homini protervae mentis,[2] nullus dubito quin ex his solummodo sapiat, ac hinc inde pretiosissima hac Supellectili instructus insignem Plagiarium agat, hinc Author Tibi essem, ut omnia ea publicares, et in lucem mitteres, tanto magis quidem, quod omnia a Te prodeuntia Orbi Literario gratissima esse scias ipsemet.[3] Caeterum miram hominis feri ferocitatem mirari satis nequeo, cum omnes, quibus tecum res fuit profiteantur nil aliud πρὸς τὸ ἐρᾶν requiri quam τὸ ὁρᾶν.

En, mitto querelas[4] Antistitis nostri[5] cum Archioeconomo nostro,[6] materiam abunde percipies ex accusatione aeque, ac responsione,[7] accusatio quidem post defensionem conspicieturus in causa est, quod eam tardius acceperim: videbis etiam de his omnibus dignum sane Senatus-consultum.[8] Tu quid de rebus hisce judices, postquam attente perlegeris omnia, cum ipsius scripti, cujus nullum mihi superest Apographum, ad me remissione, perscribas rogo. En, mitto dico et quidem Tibi, et Werefelsio Viro dignissimo, quem indubie quoque inter intimiores amicos tuos numeras, nulloque alij.

XIX Calend. februar.[9] Deputata ex Magistratu nostro membra ad corrigendos et Scholae et vitae errores, imo et ad corrigendam ministerij nostri Oscitantiam, Colloquium cum Urbis nostrae ministerio, Scholaeque ministris instituerunt: Nihil inibi actum memoratu dignum, praeterquam punctorum totam hanc rem concernentium propositio, inter quae praecipua sunt, Scholae Errores, et informationis dependita methodus [et] Praedicatorum negligentia. His autem Vale et me porro, ut facis, Ama

Dabam Raptim Tiguri XVI. Cal. febr. 1712.

Salutem off.mum filio.


Fussnoten

  1. Siehe den Brieftext und die Anmerkung in Johann I Bernoulli an Johannes Scheuchzer von 1712.01.13.
  2. Gemeint ist Giuseppe Verzaglia (1669-1728).
  3. Zu Johann I Bernoullis Publikation seiner unveröffentlichten Schriften zur Sicherung seiner Prioritätsansprüche siehe die Anmerkung im Brief von 1712.02.03
  4. Scheuchzer bezieht sich hier auf eine Auseinandersetzung zwischen dem Antistes Anton Klingler und dem Obmann Johann Heinrich Bodmer. Sie wurde vom Examinator Johann Kaspar Escher ausgelöst, als er 1709 vor der Frühlingssynode eine heftige Kritik am Zustand der Zürcher Schule und Kirche aussprach. Escher wurde nach seiner Rede zuerst vom Antistes Klingler und später auch von anderen Gegnern hart angegriffen. Er erhielt wiederum Unterstützung vom Obmann Bodmer, der wie Escher zu den pietistisch gesinnten Kritikern gehörte. Bodmer verlas Eschers Rede vor dem Kleinen Rat und konnte erfolgreich eine Sonderkommission für eine Kirchenreform beantragen. In der Herbssynode 1711 wiederholte er die Kritik. Nachdem von Klingler und Bodmer zwei Memoriale eingereicht wurden, beschloss der Grosse Rat am 8. Dezember, dass eine neue Reformkommission aus Kirchen- und Schulrat zusammenzutreten hatte. Dies erfolgte am 14. Januar 1712, bei welcher Gelegenheit Bodmer eine weitere Rede hielt. Siehe Bütikofer, Kaspar, Der frühe Zürcher Pietismus (1689-1721), Göttingen 2009, pp. 460-464.
  5. Anton Klingler (1649-1713).
  6. Johann Heinrich Bodmer (1669-1743).
  7. Vermutlich das Memorial von Antistes Klingler, das am 5. Dezember 1711 gegen Bodmer beim Kleinen Rat eingereicht wurde, sowie die Antwort Bodmers in einem zweiten Memorial vom 8. Dezember (Handschriftlich sind mindestens zwei Exemplare erhalten, eines in der ZB Zürich, Ms. T 410 und eines im Staatsarchiv Zürich, E I 8.6, Nr. 6).
  8. Es handelt sich wohl um den Ratsbeschluss vom 8. Dezember 1711 (ZB Zürich, Ms. T 410, Nr. 13 "Ratserkenntnis vom 8. Dez. 1711").
  9. 14. Januar.


Zurück zur gesamten Korrespondenz