Hermann, Jacob an Scheuchzer, Johann Jakob (1705.05.16)

Aus Bernoulli Wiki
Zur Navigation springen Zur Suche springen


Briefseite   Briefseite   Briefseite   Briefseite  


Kurzinformationen zum Brief       mehr ...
Autor Hermann, Jacob, 1678-1733
Empfänger Scheuchzer, Johann Jakob, 1672-1733
Ort Basel
Datum 1705.05.16
Briefwechsel Hermann, Jacob (1678-1733)
Signatur ZB Zürich. SIGN: Ms H 318, pp.241-244
Fussnote Siegelspuren



File icon.gif Vir Celeberrime Fautor et Amice Honoratissime.

Confectam jam habebam die Mercurii proxime elapso, et sigillatam epistolam quae Tibi gratias agerem pro vere amica cura quam de Patavino meo negotio[1] geris non aliter ac si illa res Te ipsum spectaret: sed magno meo infortunio accidit ut Tabellarius prius abierit, quam Puer quem ad ejus Hospitium in tempore adhuc sufficienti miseram nimium in via cunctatus, eo pervenerit eamque epistolam tradere Tabellario potuerit. Huic autem malo aliter mederi nequivi quam si Tibi per postam nunc scriberem Tibique pro eximia Tua commendatione studiorum meorum apud Excell.um Bianchium[2] quas debeo gratias rependerem, qua Tua commendatione tanto magis me Tibi devinxisti, quanto magis simili in isto negotio opus habebam, siquidem, ut a Cl. Fardella[3] pariter intelligo, id quoque negotii inter alia Excell.o Residenti datum est a Sereniss.ma Republ. Veneta, ut de me meisque studiis in Helvetia percontetur; en ipsissima Dn. Fardellae verba: Per ora la prego di fare ogni diligenza per informare a suo favore il Sig.r segretario Bianchi ora Ministro della Republica Veneta ne Svizzeri, che credo si trovi in Zurigo, a cui è stato commesso informarsi della abilità e talenti di V. S. Ill.ma.[4] Hactenus Cl. Fardella. Quae verba satis mira mihi videbantur: in praecedentibus enim literis mihi scribebatur.[5] Illustrissimi Leibnitii[6] Authoritatem tantum apud Excellentissimos Academiae Patavinae valuisse, ut simul ac Incomparabilis hujus ac prope Divini Geometrae, de recondita mea et exquisita (quam Dn. Fardella dicit) doctrina fidem habuerint, ex non paucis praestantissimis Viris, qui Mathematicam Cathedram petebant, me ad tam amplam, tamque difficilem Provinciam suscipiendam prae caeteris aptum unanimi calculo judicasse, meque ad Mathematicas disciplinas in Athenaeo Patavino publice docendas honorificis File icon.gif honestissimisque conditionibus invitare decrevisse.[7] Haec Cl. Fardelli Verba ipsissima satis ni fallor clara sunt; in sequentibus vero italice scriptis a me petierat, nomine magistratus ut mentem meam circa stipendium declarem. Nunc vero, postquam negotium terminatum credebam, Ex.o tandem Residenti[8] injungitur ut specialiorem mei meorumque studiorum capiat notitiam: si citius hoc mihi innotuisset aut si qua arte praesentire potuissem ita mecum actum iri, aliam forsan viam inivissem. Nunc autem cum res aliter se habeat, quam speraveram, ad ea jam media recurro quae mihi a Dn. Fardella indicata sunt, scilicet ut Cl. et Ampl. Bianchi mei in gratiam informetur hicque unicus vere cardo esse videtur, in quo vocatio mea vertitur, quae, si felicem haut sortiatur successum non parum meae detrahet apud Doctos existimationi, et sane mea plurimum refert quamproximo scire quid rei futurum sit, aut qualem de me foveat opinionem quod facile explorare poteris, hacque in re innumeris Tuis in me meritis ingentissima fiet accessio. Non dubito quin Leibnitianae literae[9] reddiderint mihi[10] faventem Ex.um Dn. Residentem, et si omnia dicere fas est, quae ad mei commendationem facere possunt, etiam mihi licebit dicere quod Illustris aliquis Amicus Parisiensis e Regia Scientiarum Academia[11] et alius nomine Saurinus[12] Praeter Illustriss.um Leibnitium et Cl. Cl. Bernoullios[13] a me petant, ut ipsis attestationem quoque transmitterem, Dn. Rolle[14] Regiae Paris. Societatis sodalem Calculum differentialem aggressum male Dn.i Saurini responsiones ad difficultates contra novam nostram Analysin motas rejecisse, quod ego tanto libentius testimonium dabo, quod jam ante quadriennium aliquod Rollianum scriptum refutare aggressus sim meumque schediasma in Adversariis meis adhuc extans Lipsiam miserim quod tamen, quia eristicum erat, suppressum inde mihi remittebatur.[15] Ecce nunc ipsiss.ma Dn.i Varignon verba:[16] Et comme M. Rolle est homme à disputer en Peripateticien, et à ne se jamais rendre, eust-il dit que deux et deux sont cinq, et que l'Academie ne veut point parler, nous avons besoin d'attestations de sçavans pour le confondre. C'est pourquoy M. Saurin et moy nous Vous prions et M. Bernoulli aussi de nous envoyer tous deux les vôtres, que Vous ferés sur ce que Vous verrez dans ce journal[17], et sur le File icon.gif memoire que voici aussi de M. Saurin[18]. Envoyés nous vite, s'il Vous plait cette attestation, parce que l'affaire presse. J'écris aussi à M. Leibnitz pour en avoir encore d'autres. Nescio an non Excell.o Bianchio quoque significari posset me universaliter ab omnibus Marburgensis Academiae Professoribus desiderari rogatumque esse ut cathedram ibi Mathematum amplecterer.[19] Verbo, totum negotium Tuae prudentiae committo, Teque enixe rogo ut quicquid factu necessarium Tibi videbitur facias; caeterum quoque rogo ut Ex.o Residenti meum cultum et observantiam deferas. Tandem gratias ago pro transmissis foliis Novorum Tuorum cum nitidissimis iconismis Balnei Pfefferiensis.[20] Dn. Dubrit[21] hodie scribere cogitabam sed tempus id mihi nunc vetat. Vale et me Ama; Celeberrimi Nominis Tui Cultorem perpetuum Hermannum

Quando Dn. Dubrit Te conveniet salutem meam, quaeso, Ipsi indica.

Basileae 16. Maji 1705

File icon.gif A Monsieur

Monsieur Scheuchzer

celebre Docteur en Medecine et Membre des

Academies Imperiale et Royale d'Angleterre

à Zuric


Fussnoten

  1. Gemeint sind die Verhandlungen wegen der Berufung Hermanns nach Padua.
  2. Vendramino Bianchi (1666-?), venezianischer Resident in Zürich und Graubünden.
  3. Michelangelo Fardella (1650-1718).
  4. Zitat aus dem nicht erhaltenen vierten Brief Fardellas von Anfang 1705 an Hermann.
  5. Zu den nur auszugsweise überlieferten Briefen Michelangelo Fardellas an Jacob Hermann vgl. Robinet, Empire Leibnizien, pp. 95-107.
  6. Gottfried Wilhelm Leibniz (1646-1716).
  7. Zitat aus dem nicht erhaltenen dritten Brief Fardellas von 1705.03.04 an Hermann.
  8. Vendramino Bianchi (1666-?).
  9. Hermann leitete die an ihn gerichtete Briefe Leibnizens, welche seine Berufung nach Padua betrafen, mit seinem Brief von 1705.05.06 an Johann Jakob Scheuchzer weiter.
  10. Im Manuskript steht "mifi".
  11. Gemeint ist Pierre Varignon (1654-1722).
  12. Joseph Saurin (1659-1737).
  13. Jacob Bernoulli (1654-1705) und Johann I Bernoulli (1667-1748).
  14. Michel Rolle (1652-1719).
  15. In den Jahren 1700 bis 1702 kam es innerhalb der Pariser Akademie der Wissenschaften zu einer grossen Kontroverse um die neue Leibnizsche Differentialrechnung. Auslöser war ein zunächst intern diskutierter Vortrag von Michel Rolle in der Akademie. Verschärft wurde die Debatte als Michel Rolle am 10. Dezember 1701 in der Akademie unter dem Titel Premier remarques sur les lignes géometriques ein Memoire vortrug, in dem er die Überlegenheit der klassischen geometrischen über die neuen infinitesimalen Methoden bei der Bestimmung von Maxima und Minima von Kurven behauptete. Die Debatte wurde schliesslich in die Öffentlichkeit verlagert, als Rolle am 13. April 1702 einen Artikel mit dem Titel Règles et remarques pour le problème général des tangentes im Journal des Sçavans, d.h. ausserhalb der Akademie, erscheinen liess. In die Kontroverse war vor allem Pierre Varignon involviert, welcher der Leibnizschen Mathematik in der Pariser Akademie Eingang verschafft hatte. Varignon liess am 3. August 1702 durch Joseph Saurin eine Entgegnung gegen Rolle im Journal des Sçavans erscheinen, dem weitere Aufsätze folgten, worauf Rolle wiederum durch eine Brochure Remarques... touchant le problèsme général des tangentes, Paris (J. Boudot) 1703, reagierte. Zwei Jahre später antwortete Saurin im Journal des Sçavans vom 23. April 1705 mit dem Aufsatz Défense de la reponse à M. Rolle de l'Ac. Roy. des Sc. contenue dans le Journal des Sçavans du 3. Âoust 1701 contre la réplique de cet auteur publiée en 1703 sous le titre de "Remarques touchant le problème général des tangentes", &c., in: JS (1705), pp. 241-256. Vor diesem Hintergrund ist Varignons und Saurins Bitte verständlich, dass Jacob Hermann ihnen bestätigen möge, Michel Rolle habe auf die Antworten Saurins nur unzureichend repliziert. Der von Jacob Hermann in diesem Zusammenhang erwähnte Aufsatz, den er vier Jahre zuvor, also 1701, für die Acta Eruditorum verfasst hatte und der wegen seines polemischen Stils von der Redaktion zurückgewiesen worden war, ist nicht überliefert. Varignon hätte Hermanns Antwort an Rolle damals lieber in den Acta Eruditorum als im Journal des Sçavans publiziert gesehen (siehe den Brief Pierre Varignons an Johann I Bernoulli von 1702.08.15. Die Kontroverse mit Rolle klingt nach in: Hermann, Jacob, Observationes in Schediasma Dn. Rolle (1727) (= Na. 048). Vgl. zu der Kontroverse um Rolle: Peiffer, Jeanne, Controverse Varignon-Rolle, in Joh. I B. Briefe 2, Annexe IV, pp. 351, sowie Costabel, Pierre, La querelle des infiniment petis à Paris, in: Joh. I B. Briefe 3, Einleitung, pp. 3-15.
  16. Dieser Brief Varignons an Hermann scheint nicht erhalten zu sein. Siehe aber dazu den Brief Varignons an Johann I Bernoulli von 1705.05.10, der teilweise die gleichen Formulierungen wie im zitierten Brief an Hermann enthält.
  17. Vermutlich handelt es sich um [Rolle, Michel], Extrait de la seconde lettre de M. Rolle de l'Académie Royale des Sciences, sur l'inverse des tangentes, in: JS 1705, pp. 170-174.
  18. Saurin, Joseph, Défense de la reponse à M. Rolle de l'Ac. Roy. des Sc. contenue dans le Journal des Sçavans du 3. Âoust 1701 contre la réplique de cet auteur publiée en 1703 sous le titre de "Remarques touchant le problème général des tangentes", &c., in: JS (1705), pp. 241-256.
  19. Hermann spielte immer noch mit dem Gedanken, die ihm angebotene und zunächst gegenüber dem Angebot aus Padua favorisierte Marburger Professur anzunehmen.
  20. Gemeint sind die je vier Seiten und die Tafeln II, III und IV umfassende Lieferungen vom 29. April 1705 ("Von dem Pfefers-Bad") und vom 13. Mai 1705 ("Anhang von dem Pfefers-Bade") der seit dem 11. Februar 1705 wöchentlich erscheinenden Zeitschrift Scheuchzer, Johann Jakob, Seltsamer Naturgeschichten des Schweizer-Lands wochentliche Erzehlung (Beschreibung der Natur-Geschichten des Schweizerlands, Teil 1), Zürich (J. J. Scheuchzer) 1706.
  21. Zu Isaac Dubrit (ca. 1683-1742) siehe den Brief von 1705.03.30.


Zurück zur gesamten Korrespondenz