Bernoulli, Johann I an Wolff, Christian (1720.03.27)
|
|
|
|
|
|
|
|
| Kurzinformationen zum Brief mehr ... | |
|---|---|
| Autor | Bernoulli, Johann I, 1667-1748 |
| Empfänger | Wolff, Christian, 1679-1754 |
| Ort | Basel |
| Datum | 1720.03.27 |
| Briefwechsel | Bernoulli, Johann I (1667-1748) |
| Signatur | Basel UB, Handschriften. SIGN: L Ia 671, Nr.13 |
| Fussnote | |
Viro Celeberrimo atque Nobilissimo
Christiano Wolfio
S. P. D.
Joh. Bernoulli.
Ad postremas Tuas, Vir Nobilissime, superiori anno scriptas nunc demum, quia per occasionem citius non licuit, respondeo; Accepi et legi scriptum Tuum alterum de Vegetatione frumenti oppositum Happio[1], quem memoras inventum Tuum utilissimum sugillanti; gratias pro eo ago simul et pro altero scripto Germ. de viribus intellectus humani[2]; Perlegi hoc pariter summa cum voluptate ac deprehendi dignum, quod legatur a studiosis, ut sciant, quomodo in ratiociniis suis et in Lectione librorum gerere se debeant. Gaudeo, quod non improbes, quae in Keilium scripsi, ad ejus intolerabilem cristam deprimendam, mitiora sane non merentur, quicunque alios tanta rusticitate invadunt: Taylorum a rusticitate Keilii non multum abesse recte sentis; pollet quod fateor ingenio Mathematico feliciori, quam Keilius, sed nescio annon hoc ipso tanto magis fiat inexcusabilis, quod morum asperitate egregiam scientiam dedecoret. Mitto hac occasione ad Ampl. Menckenium duo schediasmata Actis inserenda a Filio meo, cui demandaveram provinciam ut inventa mea de Trajectoriis, cum responsurus esset cl. Hermanno et Tayloro dilucide exponeret, id vero faciendo adductis quae faciunt ad plenariam possibilem hujus problematis solutionem, scriptum excrevit in nimiam fere molem, ita ut non ausus fuerim, prout alias solebam, eam farraginem ad Te mittere, ut prius legas et limatissimo Tuo judicio submittas, quam Typis mandetur; quod si tamen legere desideres, communicabit Menkenius, sed operam dabis ut brevi remittas ad praelum, alioquin amittere posset novitatis gratiam, cum praesertim jam ante semestre in parato fuerit, modo mittendi commoditas non defuisset. Rogo interim, ne quid contentorum hujus scripti ad aliorum notitiam perveniat, antequam in publicum prodierit. Videtur Cl. Hermannus, qui jam ter sententiam suam mutavit, totiesque suam hujus problematis solutionem correxit neque tamen adhucdum rem acu tetigit, aegre ferre, quod me jubente Filius meus, suas solutiones, quamvis modestissime, sub examen vocaverit. Non poterat ubique intermitti, cum ageretur de sententia nostra ferenda super re, quae me inprimis tangebat, utpote hujus problematis Auctorem, quin aliquid diceretur de solutionibus Hermannianis; si noluit subire crisin, non debebat se immiscere problemati, quod Anglis duntaxat proposuerat Leibnitius; cum autem secus statuerit, patietur spero libenter, ut sibi nunc respondeatur, quamvis non sine honorifica ipsius mentione, Tuum est judicare vir Amplissime, a qua parte stet veritas. Alterum Filii schediasma continet solutiones genuinas problematum a Celeb. Hermanno propositorum in Actis anni superioris nec non responsionem ad Recensionem libri Taylori de methodo increm.[3] in Bibliotheca Anglica editam, cujus mihi excerpta quaedam transmisisti; eam vero postea totam vidi in Tomo, in quo extat, hujus Bibliothecae; Ridiculum sane est, ut optime notas, quod Recensor omnibus viribus Lectori persuadere conatur, Taylorum non vidisse novam meam Theoriam de centro oscillationis, ideo quia Tomus Comment. Acad. Gall. ubi extat, non nisi post librum ipsius in lucem prodierit, quasi eam Theoriam non viderit jam in Act. Lips. diu, antequam Methodus increm.[4] erat impressa, in qua eandem omnino describit Theoriam nulla mei facta mentione, ut qui utramque legendo comparaverit non possit non credere, unam ex altera esse enatam; certe plures ex Geometris sagacioribus, inter quos Hermannus et quem nuper amisimus Monmortius in ea fuerit opinione, Taylorum vitula mea arare voluisse et ne inventi plagium nimis appareret, foetum hunc obscuritatis velo involutum in lucem emisisse, quod facere scite novit, est enim, quod ignorare non potes scriptor obscurissimus; sed hic mos est fere omnium illorum Anglorum, qui dum usque et usque contra plagiarios debacchantur, illi ipsi ab hoc vitio minime sunt immunes.
De Rota Orfyreana nihil amplius inaudivi, si quid physici ut suspicaris subest, quod ejus motum reddat perennem, et aliqua inde utilitas generi humano redundet, illud utique bono publico propalare deberet Seren. Hassiae Landgrafius, qui lauto satis pretio 8000 thalerorum notitiam structurae internae ab Inventore redemit; faceret rem Principe dignam, de qua conqueri non posset Inventor, quippe qui in arcanum suum nullum amplius jus habet, postquam id vendidit. Cathedram Mathematicam Teutoburgicam ad quam Filius meus unanimibus suffragiis fuerat designatus reportavit Muschenbroekius Mechanici quondam Leydensis Filius, qui ex commendatione Albini Regis Prussiae olim Medici subreptitie obtinuit a Rege Denominationem, antequam Filii mei electio nescio quo fato ad Regiam confirmationem mitteretur; longinqua mei ab aula Prussica distantia et Patronorum vigilantium ac bene mihi cupientium penuria haud dubie in causa fuit, ut hoc negotium in spongiam, ut a[i]unt, incubuerit; Promisit quidem, si credere fas est, quod Berolino huc perscriptum fuit, supremus Aulae Mareschallus Generosissimus Baro a Printzen, qui ni fallor Academiarum totius Regni curam gerit, se alia occasione effecturum ut filius meus ad vacantem aliquam Professionem admoveatur; num vero promissi sui aliquando meminerit nisi subinde ab aliquo nostro Fautore commone fiat, est de quo dubitemus; Tu Vir Nobilissime poteris forsan vel per Te ipsum vel per Amicos huc aliquid contribuere, scio enim Tuum in his rebus judicium et commendationem Tuam plurimum valere. Rediit nuper filius meus Friburgo Brisg. ubi per aliquod tempus ephorum egit duorum Comitum ab Harsch, qui filii sunt urbis illius et arcis Gubernatoris;[5] propediem remigrabit in Italiam ad aliquem Patricium et Nobilem Venetum, qui ab ipso in Mathematicis informari desiderat; Mallem autem illum in aliqua statione fixa videre. Quae de Dynamica Leibnitii[6] scripsit Hermannus, nondum vidi; De hac materia olim inter Leibnitium et me diu fuit disputatum, accessit postea huic disputationi etiam Volderus Vir acerrimi judicii, qui minime concedere volebat, vires gravium esse ut altitudines, quoniam hos non adaequatos et uniformes effectus illarum virium esse volebat, donec postea mea demonstratione per elastra, quam Tu, Vir Amplissime, operi Tuo Mathematico[7] inseruisti, se plene convictum fateretur de veritate propositionis Leibnitianae, quod sc. vires vivae mobilium aequalium sint in duplicata ratione celeritatum; vellem equidem libenter scire, quid contra meam demonstrationem excipere posset Clarkius, qui propositionem ipsam ut ridiculum quid superciliose exsibilavit, pro more sc. Anglorum omnia contemnentium, quae extra Angliam nascuntur. Scripsit mihi Cl. Hermannus, se Clarkio, a quo fuerat impugnatus, responsurum et inter alia ei meum quoque argumentum oppositurum: fortassis id fecit in Exercitationibus francofurtanis, in quibus illum dicis restituere conatum esse Dynamica Leibnitii; summus hic vir de Dyadica sua Arithmetica[8], ad me etiam perscripsit olim; memini me vicissim cum Illo communicasse varia, quae ea de re inveneram satis curiosa et utilia, quem autem usum habere possit summatio dyadica in Analysi Diophantea nondum percipio, nec jam inquirere vacat; sed gratius mihi erit id discere ex ipso viri summi lineamentorum apographo, quod offers. Interim vale et fave.
Dabam Basileae a. d. 27. Martii 1720.
P. S. Ad litteras Cel. Hermanni nuper mihi redditas alio tempore respondebo, quod rogo ut per occasionem ipsi significes cum plurimae salutis denunciatione.
Fussnoten
Zurück zur gesamten Korrespondenz