Verzaglia, Giuseppe an Bernoulli, Johann I (1711.10.23)

Kurzinformationen zum Brief       mehr ...
Autor	Verzaglia, Giuseppe, 1669-1728
Empfänger	Bernoulli, Johann I, 1667-1748
Ort	Bologna
Datum	1711.10.23
Briefwechsel	Bernoulli, Johann I (1667-1748)
Signatur	Basel UB, Handschriften. SIGN: L Ia 726:Bl.148-150
Fussnote	Die Zahl vor "bris" im Datum ist kaum lesbar.

Ioseph Verzalia

Praeclarissimo, atque Incomparabili Viro

Iohanni Bernullio suo

S. P. D.

Non facile constituerim; plus ne voluptatis, an molestiae, attulerint mihi litterae, istinc ab Anonymo quodam humanissimo, ad me Idibus ipsius Iunij datae, ac nunc demum mihi XVII Kal. octobris redditae. Perculit me gravissime, atque tantum non exanimavit, qui illis mihi affertur acerbissimus nuntius de inopinato Honestissimi Reboletij decessu. Quid? Vir optimus, comitate, ingenio, doctrina, verbo, omnibus animi bonis maxime excellens; non ille quidem integra; sed neque tamen, usque adeo ingravescenti, atque provecta aetate; ut ad plurimos adhuc annos vitam perducere non posset, repente nobis ereptus est? O insignem atque intollerabilem iacturam! o gravissimum nobis lugendi argument[um!] Ille profecto, exacto praeclarissimo, ac omni officiorum genere lau[dabili] vitae cursu; qui si annos mediocris potius quam longus; si n[unquam] inter[r]uptam actionum egregiarum seriem spectemus, longissi[mus, ac] absolutus censeri debet; homine eximijs virtutibus ornato d[ignissimam] mortem tandem obijt; atque [eam,] in quam sua bene age[ndi consuetu]dine, curam omnem, et cogita[tio]nem fixisse [videbatur, nomin]is immortalitatem, ac innocentiae existimationem, nactus est plane, et consecutus est cumulate. At vero quam male; male autem? immo vero prorsus inique, et infeliciter, nobiscum actum sit, qui illius benevolentia, atque amore fruebamur; ipse omnium maxime, et plene intelligis, et praeclare cognoscis Doctissime Bernoulli; quem ita ferebat in oculis, et tam singulari voluntate complectebatur Humanissimus Reboletius, ut studijs eorum, qui non modo summa et pervetere necessitudine, sed maximis vinculis propinquitatis et affinitatis tecum sunt coniuncti, facile se aequaverit amor in Te suus; qui se se, cum in sermone semper ostendit; tum vero maxime re ipsa, manifestissime se indicavit, in secundis, atque adversis rebus Tuis; quibus ita exultabat et laetabatur; ita animi angebatur Vir Bonus; ut de Tuis aeque atque de proprijs commodis, eum esse sollicitum facile omnes intelligerent. Quod attinet ad me, cui, cum per temporis brevitatem, quo istic consedi; tum per susceptum vitae institutum, "abhorrens ab illis officijs", quae me facile a libris avvellere potuissent; tum vero maxime ob Viri occupationes, quae me peculiari quadam ratione (ut nosti) "excludebant", non licuit diligentiam, et studium Tuum in excolenda illius amicitia, non dicam assequi et exaequare, sed imitari; tantam perspexi erga me illius benevolentiam, tam egregiam, atque propensam, ad me, qua gratia ornandum; qua consilio iuvandum, et auctoritate tuendum voluntatem; ut quantum memini (Te uno excepto) nullum unquam habuerim, unde illustriora amoris argumenta expectare possem; Quam praecipuam erga me benignitatem, eo pluris esse faciendam duco; quo rariores sunt nostris temporibus ij, qui et si nulla sit utilitas ex amicitia, tamen ipsos amicos propter se ipsos ament, atque adeo in amicitijs instituendis, compendium sibi non proponant; quod profecto ab optimi nostri Reboletij natura, et consuetudine, tam longe abhorruit, et abfuit, quam quod maxime; qui me hominem longinquum, et alienigenamm, et preterea ab ijs fortunae muneribus, a quibus in amicos ornamenta et commoda proficisci solent plane imparatum; ita dilexit, ut voluntatem, cum res ipsa defuerit, pro maxima benefaciendi, ac iuvandi facultate, atque potestate habuerit; cuius animi celsitatem et magnitudinem, cum sempe[r] et vehementer amaverim, et nunquam praedicare destiterim; acceptis illis litteris, quam graviter vicem nostram doluerim, Tuus Te sensus admoneat mi Cl. Bernulli. Sed Rursus, a gravi animi perturbatione, in quam prima illius epistolae particula ab amantissimo Viro obiter tantum addita me coniecerat; ad summam prorsus hilaritatem traduxerunt caetera, quae et amanter commemorat, et persequitur studiosissime; eamque, quam fortasse ratio, tempus certe a[ttul]isset, maerori meo presentissimam med[i]cinam fece[runt; Et sane, cur vel] in maximo dolore non gaudeam, c[um] intelligo me [id esse consecutum], quod ut assequerer, nullum incommodum, nullum laborem, nullum denique officium praetermisi? loquor de Benevolentia tua; quam tametsi incredibilem in me fuisse, atque admira[b]ilem, nec levibus de causis defuturam, beneficia tua facile testantur, et singularis ingenij tui constantia pollicetur; Secus tamen existim[an]di, et de tua non levi a me alienatione suspicandi, non nihil loci dedisti; quod quidem eo patiebar acerbius, quia si posset augeri amor in me Tuus, augeri potius deberi pro mea in Te egregia voluntate, maximisque studijs existimabam. Hunc quando ex ijsdem litteris cognovi, exstitisse tandem tempus illud, optatum mihi magis, quam speratum; cum discussa caligine, quam animo Tuo offudit, aliorum sive improbitas; sive invidia; Tu quoque, Celeb. Bernulli, quod alij Viri docti iam pridem intellexerunt, perspectum habes; quam constanti, atque egregia voluntate erga Te sim; plane sum recreatus, et (ut ait ille) omnibus laetitijs incessi. Et quanquam ita de Te loquitur Anonymus noster, ut facile videri possit, longe abesse, a mea erga Te pietate, (quid enim dicam benevolentiam, cum illud ipsum nomen pietatis, levius profecto sit observantia erga Te mea?) animum in me Tuum; non ideo tamen minus sum laetatus, et minus prompte ad scribendum me contuli; quin etiam, tam gratum mihi fuit, quam quod gratissimum oblatam mihi esse hanc quoque praeclaram occasionem, et novum hoc argumentum, ostendendi Tibi, quam firme, et egregie in Te sim animatus. Amor verus mi Bernulli, non patitur se duci inanibus quibusdam legibus, atque morosis; sed vel nobis invitis erumpit; Sibi habeant stomachosas illas cum amicis agendi rationes, qui amicitiam tantum ambitiose colu[nt], et in speciem solum tuentur. Qui sincere, et candide diligit, cum amico sincere et candide agat; queratur, expostulet, arguat, corripiat, reprehendat, ac pro suo sensu ac dolore loquendo, libere mentem suam aperiat; nec unquam tam severus sit in exigendis, vel praestandis officijs; ut si vel agatur de amico suo placando, aut plane restituendo; ita iura sua perpendat, atque ad trutinam revocet, ut existimare videatur, propriam dignitatem in maximum discrimen adduci, si se se ostenderit de amici sui benevolentia sollicitum. Hoc postulat amicitia vera, exigit etiam humanitas; Tu tamen secus mecum egisti Vir doctissime; et cum maximam putes Te habere mecum expostulandi causam; siluisti tamen et maluisti amicitiam nostram, tot singularibus, ac paene immortalibus officijs ab utroque cultam, atque illustratam in dubium revocari posse; quam paucis committere, ut illustrior, atque firmior evaderet. Equidem pro mea in Te observantia, omni Te culpa libero, et quicquid potius mihi persuaderi patior; quam Te Virum Humanissimum ac amantissimum, humanitatis, atque amicitiae iura violare voluisse; graves fortasse, et iustas sic agendi habuisti rationes, quas meum non est investigare et assequi; Sed quam decuerit, Te expectare a casu, et beneficio fortunae, occasionem testificandae mutuae voluntatis (quid enim dicam reconciliandae gratiae, quam nunquam immutatam esse facile credo?) Tute iudica; Ego certe quantum in me fuit, operam studiose dedi, ut intelligeres, me nihil antiquius habere amicitia Tua; et abiecta iam omni spe officij Cl. Reboletij, cui aliquod humanitus accidisse ex silentio suo valde suspicabar, aliam meditabar rationem, qua animus meus Tibi pateret; sed praevenit consilium, et diligentiam meam H[u]manissimi nostri Anonymi officium, quod mirifice sum amplexatus cum ob eximiam illius comitatem; tum vero maxime quia de tua constanti erga me voluntate certiorem me reddit. Et licet Austerior aliquis iudex non cognosceret et respueret verba quaedam, quae interserit, ubi scribit de quadam offensa, cuius Te obliturum esse pollicetur; Ego tamen qui animum, non verba in amicis esse spectanda iudico, quod Te quoque sentire certe scio; facile tribui amori in Te meo, ut ad Te prior scriberem, non modo ut ab officio respondendi superioribus meis litteris, ut amicus noster postulat, Te solverem. Absint, mi Charissime Bernulli posthac ab epistolis nostris molesta, et ingrata argumenta; valeant ea, quae iucunditatem non habent, quam quidem non modo ex tuis elegantissimis et doctissimis litteris, verum etiam dum ipse ad Te scribo, capere mirificam soleo. A Te peto, non ut me mutuo diligas; quod Te iam facere, perpetuoque facturum non dubito; sed ut id, quod facis, ita facias: ut id Te facere, et ego et omnes intelligant, et ut officijs mecum certare velis; quibus si vincam gaudebo; si vincar triumphabo. Interim si quid a nobis offensum est, vicissim alter, alteri largiamur, et nostrae mutuae voluntati, quam profecto eximiam atque praeclaram in utroque semper fuisse nunc cum voluptate intelligimus, illud condonemus. Quod si litteris meis animus a me Tuus est offensus, quod in ijs Tibi videar, minus fortasse quam decuit de Te, aut de Tuis modeste locutus; quod certe abfuit a voluntate mea; nosti pro Tua sapientia ingenium humanum; magna vis doloris est, ab amore praesertim orti; impellimur saepe longius quam ferat ratio, et consuetudo nostra; quare decet Te ignoscere dolori meo; si ex iusta ut ego arbitror causa susceptus est; Sin aliter Tibi videtur, cuius iuditio pro mea in Te benevolentia facile omnia concedo; ignoscere tamen debes, ut eluceat humanitas tua. Ego si post ea, quae Tibi publice praestiti officia, quaeque Tibi iam cognita esse, ac probari ex anonymi litteris laetus intellexi, pollicitationibus locus relinquitur; Tibi persuadeas velim, nullum esse tam insigne atque nobile observantiae ac pietatis argumentum, quod a me expectare non debeas; quanta quanta sit non fallam certe opinionem tuam, sed forte eam superabo, operamque diligentissime dabo, ut intelligas, cum gratissimo disciplinae tuae alumno rem tibi esse. Vale, me ama, Uxoremque tuam cum omnibus filijs tuis, quos bona uti valetudine, cum vehementer cupiam, facile mihi persuadeo, meo nomine salvere plurimum iube. Fratresque tuos humanissimos una cum Senatoris amplissimi filio natu maiore, iuvene ingeniosissimo, mihi Charissimo, cum omnibus domesticis tuis, cum meis verbis salutaveris; certiores quoque reddes, de mea eximia erga eos benevolentia, atque observantia. Quid de nostro optimo Posterla? ut valet? ut me amat? Illi quoque salutem plurimam meis verbis officiosissime dices. Cum ad vos, ut video perveniant Diaria Italica, non est quod pluribus Te admoneam de ijs, quae in lucem emisit in quinto tomo Cl. Hermannus; qui eo devenit, ut solutionem nostram de viribus centralibus in pleno, falsam putavit et praedicavit; cui ego in sexto tomo, ut debui, respondi; de quibus si cupis, pluribus in alia epistola; cum ignoratio sermonis Italici, ut puto Tibi obstet, quominus omnia perfecte assequaris; quare si vis illam historiolam, in qua non pauca reperiuntur, quae Te scire decet dilucide explanari, quaeso significa; a me diligenter praestabitur Pater Guido Grandi, quem per iocum lacertosum vocare solebamus, denuo opusculum quoddam suum de circuli quadratura per infinitas hyperbolas et parabolas imprimi curavit; cui addidit duas appendices; quarum altera de rectificatione, altera de transformatione curvarum agit. In hac inter alia solvit (ut credit) Tuum insigne problema; de invenienda curva alteri aequali. Solutiones diversas infinitas complexus est octo Theorematibus; in quibus totidem paralogismos habet; inter caeteros unum, solis signis ab illo, in quem incidit etiam Craigius, tuus consodalis Accademicus, divisum. Ego qui in toto opusculo plures alios eosque gravissimos errores offendi; operae praetium esse duxi occasionem capere, illos cum his simul in lucem proferendi; cum ut imperitiores, qui facile possent decipi, atque in errores trahi admoneantur, ut ab illis sibi caveant; tum ut cuique suus asseratur honor; opusculum iam absolvi et prope adest cum sum editurus. Tu si quid habes, quod ad Craigium spectet; quod publice significari Eruditis cupias, imperti; Tibi mos a me libenter geretur; ut illius petulantia, qua memini in Te, tuamque methodum invectum esse, comprimatur. Ego interea, quae existimem deberi ἑυαγγέλια, humanissimae, atque amantissimae industriae nostri eloquentissimi Anonymi, tam praeclare in hoc officio omnium mihi Charissimo positae? Non novi profecto hominem; sed novi illius beneficium eximium; ex quo facile intelligo, quam dignus ille fuerit, quem ad amicitiam tertium adscriberent Paulus Reboletius et Joh. Bernulli. Equidem, et ea, quam secutus est via, in hoc officio utique nostrum praestando, aperte ostendit, quam nihil a me eius voluntas expectet; nec is ego sum, a quo; si vel maxime expectaret, possit aliquod proficisci, quo valeam maxima eius in me merita assequi; attamen, si minus re ipsa potero, voluntate certe, quam homines liberales solent unice spectare, et ea esse contenti; [tu]m insigne beneficium remunenerabo illiusque memoriam colam benevolentia sempiterna. Iterum Vale; illique salutem a me plurimam.

B[on]oniae X. Kal. 9bris MDCCXI

Ill.^mo, ac Celeberrimo Viro Medici-

nae Doctori, et Mathematicarum Prof-

essori eximio, Ioanni Bernullio.

Basileam.

---

Fussnoten

Zurück zur gesamten Korrespondenz