Musschenbroeck, Johann Joosten van an Bernoulli, Johann I (1701.08.27)

[Noch keine Bilder verfügbar]

Kurzinformationen zum Brief       mehr ...
Autor	Musschenbroek, Johann Joosten van, 1660-1707
Empfänger	Bernoulli, Johann I, 1667-1748
Ort	Leiden
Datum	1701.08.27
Briefwechsel	Bernoulli, Johann I (1667-1748)
Signatur	Hannover, GWLB. SIGN: LBr 57, 2, Bl.70 u. 71 / LK-MOW Bernoulli20 Bl. A70-A71
Fussnote	Abschrift von Leibniz' Schreiber Johann Barthold Knoche mit Korrekturen von Leibniz

Myn heer

Jk heb u nieuwe gejinventeerde barrometer volgens U verseck aan Myn heer de Volder gecommuniceert en heb met deselve de volgende observatie, gehadt. Heb een wyde Glase tubus, eens soo wyd als een ordinaire barrometer genomen. Een die jn plaats dat Ul.^dt schryft van, een glaasie jn een sont tonnetio gecimenteert en aa, het tonnotie toegeschroeft en mede accuraat gevult en doc omgekeert, jn het opperste van het dexeltie $A$ hat een gaatie gemaakt waar door de Mercur[ius] uit liep tot op syn equilibrium. Dan soo Helde de barrometer een weynig schuins om soo veel mercur jn het tonnetie $B$ te konnen doen als tot vervilling van de helft van de kleine tubus $C$ nodig was, det Uauve tubus $C$ winkel regt ombegoben hebbende, soo cimenteerde die jn het tonnetie $B$ jn het gaatie $A$ de barrometer perperdiculair gestelt hebbende en het pypie $C$ horisontaal, soo liep de Mercur voor een gedeelte jn de tubus $C$: Mir hebben wy eemige wee[n]ken dese barrometer geprobeert, tegen d'ordinaire barremeters, en bevonden dat als d'Ordinaire barrometer Sacte ${\frac {3}{12}}$ dat dese soo ongeveelig was datse maar ${\frac {1}{12}}$ sackte en dat nog seer lanksaam, ten twede als wy de barrometer een weynig schuins hielde, soo Rüst de Mercur[ius] jn groote tubus en by gevolg loobt uit het pypie $C$ jn het tonnetie $B$ stelde hem dan wederom perpendiculair soo daalde de Mercur[ius] soo lanksaam jn de grote tubus dat het wel 5 a 6 uren aan liep[?] eer sy wederom op syn vorige distanci quam: soo dat syn trage Rysing en daling dese barrometer vrugteloos maakt. Mar als [h]y daalde, soo was de variatie 20 maal meerder jn de tubus $C$ als jn grote tubus. De Reden van syn trage Rysing of daling syn Uaonse en d'heer de Volder meenig of opinie dat de mercur[ius] sig jn de uaauwe pyp $C$ met de circumferentie vant Glas niet wel en vereenigt. Want gelyk Ul.^dt weet dat als men een ordinaire tubus neemt en deselve met mercur[ius] valt, datter altyt veel lugtbelleties aan de kanten blyven sitten, en dat men veel moeyten heeft om de Mercur[ius] aan het glas de vereenigen. Wy hebben doe een tubus genomen die eens soo wyt was en die op de voorgande manier in het gaatie $A$ gecimenteert om te sien of de Rysing en daling niet met d'ordinaire barrometer so[ll]s accorderen. Heb dit mede eenige tyt geprobeert, en bevonden dat de Rysing en daling egaal met d'ordinaire was, maar nu was de Varatie soo groot niet jn de tubus $C$, maar het principaalste deffect was, dat in de tubus $C$ de Mercur[ius] de helfte van de wytte vleef vervullen, te weten aan d'onderkant als de mercur[ius] jn de Groote tubus $D$ oprees soo most de mercur[ius] na het tonnetie lopen uit het pypie $C$ maar jn de helft van de wytte van de pyp bleef de Mercur[ius] leggen. Exempli: $G$ js de tubus $h$ de holligheyt, un bleef de Mercur aan d'onderkant leggen, en de bovenste kant was ledig, de bruine schad uw die geteekent js, toont de Mercur. Het doc van dit Concept afgesien. Maar heb tot overvloet om te sien of het aan het Vullen van het tonnetie $B$ mogt manqueren, een glaasie genomen en een gaatie jngeboort om het pypie $C$ daarjn te [c]imenteren en vodder net na Ul.^dt descriptie daar mede gehandelt. Maar kan Ul.^dt verseekeren dat het op dese methode niet goeten is, en dat om de Voornoemde Reden. Myn heer de Volder vordeelde om de voornoemde Reden, dat alzo het water of Liquor sig aan het Glas wel vereenigt, dat men het Liquor jn de kleine tubus most doen. Heb de tubus $D$ en't Glasie $B$ gevult. Als voorgaande manier, maar heb soo veel mercur[ius] maar jn het Glaasie $B$ gelaten tot $E$ en heb de rest volgemaakt met water daar een 6 de part aqua fort in was, om dat niet bevriesen sott, heb op de voorgaande manier het pypie daar jn gecimenteert, dat het entie jn het water hangt. Na Geshiet de variatie door het water dat in het pypie [e. q. ?]. J heb dit nu mede eenige weeken geprobeert en goet bevonden, de Varatie jn die gene die nu gestelt heb, is 16 maal meerder als in de Mercur. Sal deselve nu eens sien te perfectionneren en soo veel portatif te maken als het mogelyg is. Hoewel sy al seer embarassant sal zyn, want de tubus $C$ moet ten Minsten ontrent 34 a 36 dicien lang syn. Het Liquor moet syn dat het swinters niet en bevriest en ook op de mercur[ius] niet en werkt als mede soo moet men der soo weynig liquor, toe gebruicken op dat sy niets en participeert van de thermometer. Soo haaft deselve volkomen geperfectioneert heb, soo sal Ul.^dt daar kennis geven. Het gelt heb ontfangen en blyf Ul.^dt dankbaar voor de betaling. Osbrekende blyf na dienst presentatie Ul.^dt gehoorsame Dienaar J. J. Musschenbroeck.

Leyde 27 Ag. 1701

de Groetems van de Prof.^r de Volder

Zurück zur gesamten Korrespondenz