Hermann, Jacob an Bernoulli, Johann I (1712.12.31)

Aus Bernoulli Wiki
Version vom 12. Dezember 2018, 15:24 Uhr von Gehr (Diskussion | Beiträge)
(Unterschied) ← Nächstältere Version | Aktuelle Version (Unterschied) | Nächstjüngere Version → (Unterschied)
Zur Navigation springen Zur Suche springen


Briefseite   Briefseite   Briefseite   Briefseite  


Kurzinformationen zum Brief       mehr ...
Autor Hermann, Jacob, 1678-1733
Empfänger Bernoulli, Johann I, 1667-1748 Venier, Girolamo, 1640-1714
Ort Padua
Datum 1712.12.31
Briefwechsel Bernoulli, Johann I (1667-1748)
Signatur Basel UB, Handschriften. SIGN: L Ia 659, Nr.30*
Fussnote Der Brief enthält auch den Text des Briefes von Hermann an Girolamo Venier (Bl.1r:Z.12-Bl.1v:Z.8) von 1712 12 14 sowie den Text seines Briefes an Marino Zorzi (Bl.1v:Z.9-Bl.2r:Z.6) rvom gleichen Tag



File icon.gif Viro summo atque Celeberrimo

Johanni Bernoulli

Jac. Hermannus S. D.

Pat. prid. Cal. Januarii 1713.

Diu est quod nihil litterarum ad Te dedi Celeberrime Vir, non quod ulla me oblivio Tui aut Cl. Nepotis Tui ceperit, sed quod expectandum duxerim usque dum aliquid circa hujus negotium perscribere possem. Jam praeterito mense Octobr. Venetias me contuleram cum Proceribus meis ea de re locuturus; sed funestum accidens quod Illustr. Venerio eadem die qua profectus eram contigit, ad Excell. Procuratorem ejus Fratrem hujus Academiae Curatorem ac Patronum meum gratiosissimum aditum praeclusit, expectandumque aliquandiu fuit, donec animi ejus aegritudo non nihil sedata esset.[1] Ante hos quindecim vero dies et quod excurrit, ad singulos Curatores litteras dedi, quibus ipsis abeundi intentionem meam aperui, et Cl. Nepotem Tuum mihi substituendum de meliore nota commendavi; ipsas meas literas huc transcribere libet, ut videas earum contenta satis conformia esse quoad commendationem litteris Parisiis missis mihique optime redditis praeterita die Dominica: epistolium meum gallicum ad Ill. Venier ita habet. Monseigneur Votre Excellence m'ayant non seulement fait la Grace de se declarer pour moy dés qu'il s'agissoit dans le Conseil de M.grs les Reformateurs de remplir le poste que j'ay l'honneur de tenir dans une Université aussi Illustre que celle-cy, mais aussi de me proteger avec une benignité d'autant plus grande d'autant moins de force que je me sentois avoir de meriter des graces si signalées; j'ay un tres grand deplaisir de ne pouvoir pas continuer mon Cours sous la haute protection de Votre E. que jusque vers Paque prochaine, que mes six ans d'engagement seront finis, parce que mon Pere m'a reiteré ses ordres de venir vers ce temps là dans la Patrie, avec un si grand empressement, que je ne puis faire de moins que de luy obeir, ce que j'ay cru devoir participer à Votre E. avant de supplier le Conseil de Messeigneurs les Reformateurs de ma dimission. Et comme je sçais avec combien de vigilence et d'attention Vôtre E. et M ses Collegues tachent de pourvoir les places vacantes de cette Université, ainsi si V. E. veut bien accorder à mon Zele pour le bien de cette Academie la permission de luy proposer une File icon.gif Personne des plus capables de remplir ma place, je ne crains point de nommer M. le Dr. Bernoulli digne Neveu des deux Messieurs Bernoulli (des plus grands Mathematiciens qui fûrent jamais). Il est tres versé dans toutes les parties des Mathematiques, dont il a donné des preuves qui luy ont attirées l'estime des Mathematiciens du premier ordre de ce temps, comme celle des plus Illustres Membres qui composent l'Academie Royale des Sciences de Paris, et surtout celle de Monsieur Leibnitz. Il a aussi beaucoup d'habilité dans ce qui regarde l'Architecture des Eaux qu'il a apprise en Hollande, de sorte qu'il pourroit servir utilement le Public dans cette matiere si importante. Je suis etc. d. 14 Dec.

Epistola mea ad Illustr. Zorzi secundum curatorem Italice scripta, ita habet:

Ill.mo ed Ecc.mo Sig.e Sig.e P[at]rone Col.mo. Benche saro necessitato da vari interessi di casa di supplicare umilmente l'Ecc.mo Magistrato di questo Cel.o studio d'una Clementiss.a dispensa della mia lettura di Matca finito il tempo della mia condotta, niente di meno il mio debito indispensabile corre, d'umiliare prima con questa i miei devoti ed ossequiosi rispetti all' Ecc.za V. in particolare; conciosiache V. S. Ill.ma ed Ecc tiene un rango si riguardevole in quel sapientissimo Magistrato, mi riconosco e riconoscero mai sempre eternamente tenuto alla benignità di V. E. della fortuna che ho di professare le scienze Matematiche in questa Università per tutto il Mondo co tanto celebre, avendo io avuto l'honore di entrarvi colla di lei graziosissima approvazione. Mi rincresce poi forte, di non poter seguitare il mio Corso in questo studio (ove le lettere ed i letterati vengono premiati con una Munificenza degna di cotesto Gloriosissimo Dominio) che sino verso Pasqua allora che il sesto anno della mia condotta sara terminato, per che conviene che io obedisca agli ultimi ordini del mio Padre, che vuol ch'io torni nella Patria, dopo di aver resistito da qualche tempo in quà alle di lui premorose instanze. In tanto il Zelo che ho per il decoro di questo studio mi muove, di proporre all' E. V. un soggetto che conosco abilissimo di sostenere con U niversal applauso il mio posto; questo è il Sig.e Dr. Niccolo Bernoulli Leggista versatissimo in tutte le parti delle Matematiche, e tal s'è fatto conoscere alla famosa Accademia Reale di Parigi ed a tutti i più Celebri Matematici di là de' Monti, in Francia, Inghilterra, Germania ed Ollanda. In Ollanda essendosi dato allo studio e prattica dell' Architectura delle Aque, vi ha acquistato una assai gran perizia di modo che potrebbe anco servire il Pubblico in tal materia si importante. I saggi ch'ei ha dati del suo sapere non promettono meno della sua Persona File icon.gif che del suo nome, essendo egli Nipote di due Sig.ri Bernoulli Universalmente riconosciuti tra i piu grand' Uomini nelle scienze Matematiche che mai vi siemo stati. V. E. restera accertata di quanto ho riferito in lode del predetto Sig.e Bernoulli quando degnara[s]i di farne pigliar informazione appresso il Celebre Sig.e Leibnizio Letterato di primo grido, che non puo ingannare ne esser ingannato in somiglianti materie. etc. 14. Dec.

Tertia ad Illustr. Morosinum exarata ejusdem ferme tenoris est cum hac.

A singulis quidem responsionem accepi humanissimam, sed non ni Illustr. Venier et Morosini articulum Cl. Nepotis Tui eum in modum attigerunt, ut non jam nihil spei ceperim; sed propria ipsorum Verba referenda sunt. Venerius igitur ita scribit: "Intorno la Persona del Sig Bernulli nulla posso dirle se non, che non è conveniente parlar della sostitutione, quando non è per anche stabilito il di lei congedo, e come io stimo il soggetto proposto dalla di lei integrità, e per la cognizione che tiene del bisogno dello studio, cosi venendo l'occasione havro tutto il riflesso alla raccommandazione di V. S. Ill.ma." Excell. vero Morosini haec respondet; "non mi scordarò dell'insinuatomi Sig.e Dr. Bernoulli". Caeterum sciendum, March. Polenum cathedrae meae inhiare, unde cum Ill. Zorzi ejus Patronus sit et Compater, credibile est hunc Curatorem in illum nonnihil propendere atque hinc esse, quod circa Cl. Nepotem Tuum quem ipsi de meliore nota commendaveram, nihil responderit. Hoc tamen non obstante spero literas Parisiis datas ut et Excellentissimi Ruzzini informationem measque commendatitias effecto suo haut carituras esse, intelligent enim Curatores de Cl. Nic. Bernoulli me nihil ipsis scripsisse, quod conforme non sit aliorum de Ipso judicio. Unum optassem ut Rev. P. Banduri in sua ad Equitem Mocenigo epistola Gallica vocationis meae Francofurtanae nullam mentionem injecisset, a qua in meis ad Curatores literis studio abstinui, ut scilicet suspicionem alioqui ipsis nascituram declinarem Dn. Nepotem Tuum perinde ac ego fecerim, alio abiturum simulatque ipsi statio magis quam haec arridens offeratur, quae suspicio negotio nostro nocere posset, ut ipse Ampl. Leibnitius id agnovisse videtur, qui quod sciam, nemini insinuavit me ex hac in aliam transire Universitatem, unde sicut vocationem meam negare non possum quod ejus in Actis Lips. mentio fiat, ita omnibus respondeo me quid facturus sim, et an eam accepturus nondum statuisse, sed de hac re cum patre mihi conferendum, atque dispiciendum num alia negotia domestica quorum causa abhinc decedam id permittant. Illustr. File icon.gif Leibnitius in suis statum meum Ecclesiasticum praetendit qui mihi non permittat ut in loco diversae Religionis diutius morari possim. Ne hoc in Cl. Candidati nostri verti posset praejudicium ideo Doctoratus ejus in Jure in meis litteris mentionem feci quibus prius Amicum commendandum duxi quam meam dimissionem in forma peterem, quod altera Deo dante septimana faciam simulque literas Parisienses meis stipatas ad Illustrissimos Viros Emo, Morosini, et Mocenigo curabo; quod vehementer gaudeo est quod Exc. Morosini sit ex Curatorum Numero cui jam scripseram. Tu vero Celeberrime Vir jocaris, cum mihi epistolarum illarum portorium Tibi indicari petis; expectemus modo fortunatum rei eventum et tunc mihi paucos nummulos abunde restitutos arbitrabor.

Cum ego etiam humanissime a Celeberr. Newtono habitus sim, qui me cum Cl. Moyvraeo ad pransum semel detinuerit, non miror Cl. Dn. Nicolaum[2] nostrum pari humanitate ab ipso exceptum esse; nec magis mirum videtur quod ipse Dn. Newton et Cl. Halleius polliciti sint se in proximo societatis suae Regiae Concilio, operam daturos, ut Tu cum Cl. Nepote in societatem illam asciscaris; sed potius miror hoc ipsum non citius ipsis in mentem venisse. Libros a Cl. Varignon desideratos nactus sum nuperrime, sed nullam adhuc eos Basileam mittendi nactus sum occasionem iccirco expectandum mihi erit usque dum Illustr. Abbas Conti qui Iter in Galliam parat abhinc proficiscatur, quod futuro Martio continget ipse enim fasciculum Cl. Varignonio destinatum libenter secum feret. Tractatus meus de Viribus et Motionibus Corporum solidorum et fluidorum (ita enim habet ejus titulus) ad praelum quidem paratus est ipsumque inito cum Veneto Bibliopola pacto jam Venetias miseram ejusque Titulus impressus jam in Plateis Venetiarum affixus conspiciebatur; sed quia Bibliopola postea significavit editionem operis trimestri spatio absolvi non posse, Manuscriptum mihi restitui curavi, quandoquidem vel ante aut saltem paulo post Paschatis festum Deo volente ad Vos proficiscar; idcirco priusquam opusculum Basileae praelo committatur gaudeo vehementer id oculis Tuis subjici posse. Statim post acceptas priores Tuas March. Poleno suas tradidi qui laetus eas accepit, Teque tunc et nunc postquam officiosam Tuam salutem ipsi denuntiavi, suis verbis plurimum resalutari jussit. Solutio Tua Problematis unius eorum quae a Discipulo Tuo Pragensi Geometrae proponebantur meae ad amussim conformis est, alterius vero solutionem non sum aggressus quia mihi videbatur parallelum inter locum datum et Meridianum positione datum quaestioni satisfacere nec postea de eodem amplius cogitavi, quanquam ex Tuis penultimis videam id aliam adhuc solutionem revera admittere. Annum Novum crastina auspicandum laetum Tibi precor et fortunatum; faxit Deus ut Tibi sospiti saepius recurrat. Audio Cl. Scheuchzerum natu Majorem in Aulam Szarianae Majestatis sub titulo Medici istius Principis vocatum esse. Vale, meque porro ama.


Fussnoten

  1. Giovanni Battista Venier, Bruder des Riformatore Girolamo. Hermann bezieht sich hier vermutlich auf die am 8. Oktober 1712 beschlossene Verbannung Veniers aus Venedig.
  2. Im Manuskript steht "Nicolaus".


Zurück zur gesamten Korrespondenz (Bernoulli, Johann I)

Zurück zur gesamten Korrespondenz (Hermann, Jacob)