Hermann, Jacob an Scheuchzer, Johannes (1707.06.08)

Aus Bernoulli Wiki
Version vom 9. Juli 2015, 15:21 Uhr von Maintenance script (Diskussion) (Importing text file)
(Unterschied) ← Nächstältere Version | Aktuelle Version (Unterschied) | Nächstjüngere Version → (Unterschied)
Zur Navigation springen Zur Suche springen


Briefseite   Briefseite  


Kurzinformationen zum Brief       mehr ...
Autor Hermann, Jacob, 1678-1733
Empfänger Scheuchzer, Johannes, 1684-1738
Ort Basel
Datum 1707.06.08
Briefwechsel Hermann, Jacob (1678-1733)
Signatur ZB Zürich. SIGN: Ms H 347, pp.121-122
Fussnote



File icon.gif Vir Clarissime, Amice Suavissime

Non est quod responsionis dilationem excuses,[1] doleo tamen litium molestiam qua vexabaris ejus causam fuisse, Tibique tranquilliora tempora apprecor. Et mihi quoque multum arridet thermometrum Stancarianum[2] sed ut nuperrime dixi similia hic vix parari possent ob tuborum penuriam quos sufficientis ad id longitudinis difficulter ab artificibus vitrariis obtinere licet, ne dicam ejus perfectionis ut per totam longitudinem aequalem habeant crassitiem. Omnes enim tubi pro Barometris ex Officinis in Episcopatu Basiliensi sitis ad nos deferri solent sed parum exacti, nullusque dubitem quin Tu ex Hercynia sylva[3] multo exactiores nancisci possis sin minus curabo ubi Patavii[4] fuero ut perfectissimi ad Vos Tigurum[5] transferantur, spe fretus eo in loco perfectissima ejusmodi vitra paratum iri aut saltem Venetiis. A Dn. Stancario nullas ad huc literas accepi quid agit ille quidque molitur.[6] Spero me cum ipso in Italia colloqui posse et credo Te non dubitare quin bona conversationis pars devolvetur in Amicum quem Uterque Nostrum Dn. Stancarius et Ego tanti aestimamus, O me ter quaterque felicem si et Tu colloquiis praesens adesse in animum induceres aut id fata sinerent. Aliquid solatii tamen haurio ex promisso tuo quo Te et Clariss. Fratrem[7] comites ad Italiae usque confinia me habiturum[8] mihi maximopere gratulor et quanquam tempus satis jucunde nunc transigam dura mihi illa quatuor septimanarum mora accidit qua T[u]i Videndi mihi adhuc adimitur voluptas sed longe durissimus mihi erit a Te discessus. Pedetentim ad Iter nostrum ad Fabarias thermas[9] me accingo. Intra octiduum spero me fardellianas literas[10] accepturum responsorias viz. ad eas quas Tu meo nomine ad ipsum curasti;[11] circa vocandi modum ipsi dubia movi qui voluit ut ea quam non ita pridem mihi misit epistola Ex. Ex. Reformatorum jussu cum addito Ex.mi Senatus decret[o] apographo, instar literarum Vocatoriarum mihi esset.[12] Sed ego ex ipso quaesivi qui huc esse possit File icon.gif cum in aliis Academiis fieri soleat ut Professores a Curatoribus aut Rector[e] Academiae vocari soleant; ad quod proin responsum a Cl. Fardella avidissime expecto; mihi forsan succensebit talia moventi. Pro consilio Tuo circa translationem supellectilis meae librariae ex vicinia parietum mei musaei in viciniam parietum Conclavis illius quod mihi Cel. Fardella inhabitandum assignabit Patavii gratias refero maximas. Iam et ego cogitavi cistas illas cui immittentur libri non debere esse nimis magnas alias mulis eae commode imponi non possent per Alpes ferendae.[13] Expirante illo quem mihi praefigis termino non cunctabor ad vos accedere. Consulti[ss.] noster Bonifacius Faeschius[14] fabariis aquis quoque utetur hac aestate. Oblitus sum Tibi dicere quod Dn. Fardella mihi inter alia quoque suaserit u[t] iter meum ita maturem ut quatuor aut tribus mensibus ante initium Novembris Patavii appellere queam. Quindecim jam sunt dies et ultra quod pro Commentariis 1706[15] et Tournefortii Itinerarium Orientis[16] scripserim[17] urgendo ut quantocyus ad me cum aliis libris mitterentur, tomum Commentariorum Academiae[18] compactum eo modo pro Te petii quo reliqui sunt quos possides; nescio autem quam cito eos sim accepturus cum Cl. Varignon[19] nonnihil frigidiorem solito jam ab aliquo tempore deprehenderim id quod Dn. Bernoullii[20] nostri causa fieri existim[o.] Sed de his plura alias; spero tamen nos iisdem esse petituros ante nostrum iter fabarium. Summo studio Curabo ut Viviradicem Leonuri Africani[21] pro Te nancisci possim: a Hortulano horti Medici[22] id promittere non possum cum eo in horto ne quidem inquilinae inveniantur plantae tantum abest ut exoticae ibi expectari debeant,[23] a Studio tamen meo non remitto eam radicem apud Hortulanum quem mihi nominasti quaerendi et nisi partim hesternae occupationes partim nubilum coelum me impedivissent jam in id inquisivissem. His vale Amice suavissime et me ama Celeberrimi Nominis Tui Cultorem perpetuum Hermannum

Basileae 8. Iunii 1707.


Fussnoten

  1. Dieser Brief von Johannes Scheuchzer ist anscheinend nicht erhalten.
  2. Das Thermometer des Vittorio Francesco Stancari war eine Weiterentwicklung des Mariotteschen Gasthermometers. Dieses diente zunächst zur Bestimmung des Zusammenhangs des Volumens eines eingeschlossenen Gases und seiner Temperatur. Ein in einem Kolben eingeschlossenes Gas ist mit einem U-Rohr verbunden, in dessen beiden Schenkeln sich eine Quecksilbersäule befindet. Mit der einen wird ein Fixpunkt für das Volumen des Gases festgelegt, wenn der Gaskolben z.B. in Eiswasser getaucht ist. Danach wird das Gas erwärmt und die Volumenausdehnung mittels der Höhendifferenz der beiden Quecksilbersäulen bestimmt. Ist die Eichung einmal erfolgt, kann das Gerät zur Eichung von anderen Thermometern benutzt werden. Stancari hatte das Gasthermometer nach Mariotte verbessert, indem er durch Verschliessen des offenen Endes des zweiten U-Rohrs über dem Quecksilber ein Vakuum herstellte, so dass die Volumenänderung der eingeschlossenen Luft in Abhängigkeit von deren Temperatur unabhängig vom wechselnden atmosphärischen Druck gemessen werden konnte. Ausserdem erkannte Stancari die Verfälschungen der Messresultate durch die unterschiedliche Feuchtigkeit des eingeschlossenen Luftvolumens. (Fritz Nagel)
  3. Mit "Hercynia sylva" ist hier der Schwarzwald gemeint. Dort wurde seit dem Mittelalter qualitativ hochwertiges Glas, sogenanntes Schwarzwaldglas, hergestellt.
  4. Padua.
  5. Zürich.
  6. Dieser Punkt wurde ergänzt.
  7. Johann Jakob Scheuchzer (1762-1733).
  8. Die Brüder Scheuchzer begleiteten Jacob Hermann bis nach Chiavenna. Siehe den Brief von Johannes Scheuchzer an Johann I Bernoulli von 1707.08.21.
  9. Das alte Bad bei Pfäfers.
  10. Eventuell handelt es sich um Michelangelo Fardellas Brief von 1707.05.07.
  11. Dieser Brief von Jacob Hermann an Michelangelo Fardella ist anscheinend nicht erhalten.
  12. Zu den Riformatori siehe den Brief von Nicolaus I Bernoulli an Johannes Scheuchzer von 1718.04.23. 1707-1709 bekleideten Federico Marcello, Marino Zorzi und Girolamo Venier (1640-1714) dieses Amt.
  13. Johannes Scheuchzer hatte Hermann offenbar geraten, für den Transport seiner Handbibliothek von Basel in die von Fardella angebotene Wohnung in Padua nicht allzu grosse Kisten zu benutzen, damit diese auf Maultieren über die Alpen transportiert werden konnten.
  14. Bonifatius Faesch (1651-1713).
  15. Mém. Paris 1706 (1707).
  16. Hermann bezieht sich hier auf Tournefort, Joseph Pitton de, Relation d’un voyage du Levant, fait par ordre du Roy. Contenant l’histoire ancienne et moderne de plusieurs isles de l’Archipel, de Constantinople, des côtes de la mer Noire, de l’Arménie, de la Géorgie, des frontières de Perse et de l’Asie Mineure ... . Enrichie de descriptions et de figures ... de plantes rares, de divers animaux; et de plusieurs observations touchant l’histoire naturelle, 2 vols., Paris (Imprimerie Royale) 1717. Siehe dazu die Anmerkung in Johannes Scheuchzer an Johann I Bernoulli von 1708.03.11.
  17. Dieser vermutlich an Pierre Varignon in Paris adressierte Brief ist anscheinend nicht erhalten.
  18. Mém. Paris.
  19. Pierre Varignon (1654-1722).
  20. Johann I Bernoulli (1667-1748) und Nicolaus I Bernoulli (1687-1759).
  21. Das Afrikanische Löwenohr (leonotis leonurus) ist eine grossblättrige Art der Löwenohren.
  22. Der damalige Gärtner des botanischen Gartens in Basel konnte nicht identifiziert werden. Der botanische Garten der Basler Universität befand sich seit 1692 auf dem Gelände des ehemaligen Predigerklosters (s. Staehelin, Universitätsgeschichte, pp. 355-356).
  23. Dieses Komma wurde ergänzt.


Zurück zur gesamten Korrespondenz